❮1 / 4❯

Dowiemy się kto spoczywa w mogile w Cierszewie

Po kilku latach powraca sprawa odnalezionego przez Stowarzyszenie TRADYTOR, na skłonie doliny Skrwy w Cierszewie, pochówku wojennego. Odnaleziony, utrwalony i przywrócony lokalnej pamięci grób żołnierski przypisywaliśmy wydarzeniom z wojny polsko-bolszewickiej 1920. Według hipotezy znajdującej potwierdzenie we wspomnieniach najstarszych mieszkańców przyległych miejscowości, w odnalezionym grobie spoczywa żołnierz Wojska Polskiego, najprawdopodobniej zastrzelony z dużej odległości. O poszukiwaniach grobu, próbach ustalenia jego pochodzenia i akcji utrwalenia w terenie poczytać można na naszym forum w odpowiednim wątku. Ostatnio ziemną mogiłą zainteresował się Instytut Pamięci Narodowej. Pan Piotr Kędziora, pracownik IPN kontaktował się z nami i przedstawił zamierzenie ekshumacji szczątków poległego. Rysuję się więc szansa na ostateczne potwierdzenie wcześniej stawianych hipotez.

❮2 / 4❯

Leśne odludzia i ślady minionych wieków - lasy okolic Skępego (pow. lipnowski)

Ostatnim dziedzicem z rodu Zielińskich, obejmującym swym władaniem rozległe obszary wokół Skępego, był Stanisław Zieliński, urodzony 1903 r. W skład majątku w pierwszych latach XX w. wchodziło kilkanaście folwarków (m. in. Kierz, Huta, Żuchowo, Chodorążek, Wioska (Skępe), Wymyślin, Czermno, Kukowo, Zajezierze, Pokrzywnik, Rzuchowo, Obóz) oraz tartaków. Oprócz tego wielkie stawy rybne na Chałaciach, cegielnia i młyn w Żuchowie. Jezioro Wielkie (zwane dworskim) również wchodziło w skład dóbr rodu Zielińskich tak jak około 1000 ha okolicznych lasów. Głównie tymi leśnymi, administrowanymi dziś przez Lasy Państwowe - Nadleśnictwo Skrwilno, terenami chciałbym się tu zająć. Mapy z połowy XIX w. pozwalają zobaczyć rozległe były lasy porastające pojezierze dobrzyńskie, w tym okolice Skępego. Nie znaczy to jednak, że niektóre rejony nie były odsłonięte bardziej niż dziś. Zasiedlano tereny w bliskim sąsiedztwie cieków wodnych, dziś z uwagi na ubogie gleby, przeznaczone na prowadzenie gospodarki leśnej. Stało się tak np. w sąsiedztwie jezior Skępskich.

❮3 / 4❯

Twórczość rzeźbiarska i literacka Jadwigi Łubieńskiej (1852-1930)

27 kwietnia mija równo 90 lat od dnia śmierci Jadwigi Łubieńskiej, zmarłej w 1930 roku w Sikorzu. Była już okazja, by przytoczyć nieco informacji na temat jej interesującego życiorysu (odsyłam do wątku na temat starego cmentarza w Sikorzu). Dziś dla odmiany chciałbym – traktując to jako formę uczczenia wspomnianej rocznicy – przywołać nieco szczegółów na temat artystycznego dorobku Jadwigi Łubieńskiej. Zadanie to o tyle trudne, że twórczość rzeźbiarska naszej bohaterki nigdy nie została za jej życia należycie skatalogowana, a na przestrzeni XX wieku wiele jej dzieł bezpowrotnie zaginęło lub uległo zniszczeniu. W efekcie większa część prac artystki znana jest nam jedynie z archiwalnych fotografii i rycin, a niekiedy jedynie z prasowych lub katalogowych wzmianek. Nim rozpocznę, chciałbym przeprosić za słabą jakość niektórych z prezentowanych tu ilustracji, usprawiedliwieniem dla ich publikacji niech będzie jednak chęć potraktowania tematu maksymalnie wyczerpująco.

❮4 / 4❯

Cmentarz ewangelicki - Proszkowo (pow. mławski)

Nieopodal Szreńska w powiecie mławskim znajduje się grupa miejscowości, która w pierwszej połowie XIX wieku stanowiła ewangelicką kolonię. Wsie: Proszkowo, Wola Proszkowska, Ostrów, Stołowo i Rochnia należały początkowo do klucza dóbr szreńskich (do końca lat 20. XIX wieku ich właścicielem był Ludwik Eberhard Knobloch). Po nim dobra przejął Bank Berliński, a następnie skarb polski. Rzeczone wsie zostały wyłączone z klucza i sprzedane w prywatne ręce. Od czasów Knoblocha rozpoczął się proces sprowadzania do wsi osadników z Prus. Byli to głównie Niemcy wyznania ewangelickiego. W czasie uwłaszczenia z 1864 roku w okolicach Proszkowa istniało 51 gospodarstw rolnych (osad) na 438 morgach ziemi. W końcu XIX wieku wzmiankowano tu ewangelicki dom modlitwy i szkołę wyznaniową. Na południe od wsi, przy drodze do Rochni założono cmentarz grzebalny dla mieszkańców wymienionych wyżej pięciu wiosek. Według przekazu mieszkańców (zanotowanego przez kolegę Sławka Topolewskiego - stzstz) ewangelicki dom modlitwy znajdował się już na terenie wioski Ostrów (por. mapka satelitarna niżej).